Để xây dựng hồ Hòa Bình trở thành khu du lịch quốc gia, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hòa Bình đã ban hành Nghị quyết số 14-NQ/TU về phát triển khu du lịch hồ Hòa Bình. Đến nay, khu du lịch hồ Hòa Bình đã đạt 3/5 tiêu chí quan trọng đáp ứng điều kiện khu du lịch quốc gia.
Với diện tích 52.200 ha trải dài qua các huyện Đà Bắc, Tân Lạc, Cao Phong, Mai Châu và thành phố Hòa Bình, hồ Hòa Bình có cảnh quan sơn thủy hữu tình, thiên nhiên hùng vĩ, nên thơ, được kết hợp bởi dãy núi xanh biếc, hàng chục đảo lớn, nhỏ nhấp nhô giữa làn nước trong xanh, được ví như một "Vịnh Hạ Long trên cạn”. Nơi đây còn có nhiều điểm du lịch, di tích lịch sử, văn hóa, tâm linh. Các điểm đến hấp dẫn như Đền bà Chúa Thác Bờ, động Thác Bờ, động Hoa Tiên, vịnh Ngòi Hoa, đảo Dừa, đảo Ngọc... cùng những bản làng của đồng bào dân tộc Mường, Dao yên bình, mang sắc thái văn hóa đặc trưng vùng hồ sông Đà.
Hiện nay, tỉnh Hòa Bình đã huy động các nguồn lực đầu tư hạ tầng cơ sở vật chất kỹ thuật khu du lịch, đặc biệt về hạ tầng giao thông. Cao tốc Hòa Lạc - Hòa Bình nối Đại lộ Thăng Long với thành phố Hòa Bình được đưa vào sử dụng đã rút ngắn thời gian di chuyển từ Hà Nội đến Hòa Bình. Tuyến đường tỉnh 435 từ thành phố Hòa Bình lên cảng Thung Nai (Cao Phong) được mở rộng và nâng cấp; một số tuyến đường kết nối các điểm trong Khu du lịch cùng hệ thống điện lưới, sóng viễn thông tại các khu, điểm du lịch được chú trọng đầu tư, mở ra cơ hội cho hồ Hòa Bình thu hút khách, đồng thời thu hút dòng vốn đầu tư phát triển hệ thống cơ sở lưu trú và các sản phẩm du lịch.
Trong 5 điều kiện để được công nhận khu du lịch quốc gia, hồ Hòa Bình đã đạt 3 điều kiện gồm: có ít nhất 2 tài nguyên du lịch, trong đó có tài nguyên du lịch cấp quốc gia; có trong danh mục các khu vực tiềm năng phát triển khu du lịch quốc gia được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; có kết nối với hệ thống hạ tầng giao thông, viễn thông quốc gia.
Hòa Bình đang phấn đấu hoàn thiện, hoàn thành trong thời gian sớm nhất 2 điều kiện còn lại gồm: có kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ chất lượng cao, đồng bộ, đáp ứng nhu cầu lưu trú, ăn uống và các nhu cầu khác của khách du lịch; đáp ứng điều kiện về an ninh, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ môi trường,
Hiện nay, khu vực hồ Hòa Bình thu hút 16 dự án đầu tư về du lịch, dịch vụ với tổng nguồn vốn khoảng 3.300 tỷ đồng. Một số dự án có quy mô lớn đang triển khai như: Khu du lịch thiên nhiên Robinson do Công ty Cổ phần du lịch Hòa Bình làm chủ đầu tư; Khu du lịch sinh thái Ngòi Hoa do Công ty Cổ phần đầu tư năng lượng - xây dựng - thương mại Hoàng Sơn làm chủ đầu tư; Khu nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái hồ Hòa Bình do Công ty Cổ phần đầu tư Lạc Hồng làm chủ đầu tư... Bên cạnh đó, khu vực này đã có hệ thống khách sạn, resort, nhà nghỉ cộng đồng, cùng hàng trăm phương tiện tàu, thuyền vận chuyển, hệ thống nhà hàng, điểm vui chơi... Các tour, tuyến tại khu vực hồ Hòa Bình được xây dựng, kết nối với nhiều địa phương trong nước, tạo nên hệ sinh thái du lịch đa dạng. Khu du lịch đã có 1 điểm du lịch cộng đồng đạt 4 sao, 1 điểm du lịch cộng đồng đạt 3 sao theo tiêu chuẩn OCOP.
Khu du lịch hồ Hòa Bình có đóng góp không nhỏ trong việc thu hút khách trong nước, quốc tế đến với Hòa Bình. Để đạt mục tiêu đến năm 2025, khu du lịch đón trên 1 triệu lượt khách, tỉnh tập trung ưu tiên đầu tư hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng kỹ thuật kết nối các điểm du lịch, đẩy mạnh thu hút phát triển du lịch với các dịch vụ vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng chất lượng cao, đạt chuẩn từ 3 sao trở lên, phát triển mạnh loại hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa. Cùng với quyết tâm cao xây dựng thương hiệu quốc gia, khu du lịch hồ Hòa Bình đang khẳng định vị trí, vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch quốc gia và phát triển du lịch vùng trung du, miền núi Bắc Bộ.
Những năm qua, khu du lịch hồ Hòa Bình đã hình thành tuyến du lịch đường thủy di chuyển bằng tàu trên sông Đà đi qua các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên và Lai Châu; đã hình thành tuyến du lịch đi bộ, đạp xe dọc hai bờ sông Đà thuộc các huyện: Tân Lạc, Mai Châu, Đà Bắc.